Dr. Ecz. A. Alper ÖZTÜRK yazdı…
Nanoteknoloji bazlı ürün ve formülasyonların bizi güneşten daha etkili bir şekilde koruyacağı fikrine neredeyse güneş koruyucu ürün pazarındaki tüm firmalar sahip çıkmış durumda.
Nanoteknolojinin hayatımızın her alanına girdiğini, özellikle ilaç ve kozmetik firmalarının nanoteknoloji trendlerini yakından takip ettiğine daha önceki yazılarımda yer vermiştim. Bu yazımda ise mevsime uygun bir konu seçtim. Nanoteknoloji bazlı ürün ve formülasyonların bizi güneşten daha etkili bir şekilde koruyacağı fikrine neredeyse güneş koruyucu ürün pazarındaki tüm firmalar sahip çıkmış durumda. Gelin kısaca neler yapılıyor bakalım.
Titanyum dioksit ve Çinko oksit Nanopartikülleri
En basit anlamda güneşten koruyucu maddeler fiziksel ve kimyasal güneşten koruyucu maddeler olmak üzere ikiye ayrılır. Fiziksel güneşten koruyucu maddeler, UV radyasyonu yansıtarak veya dağıtarak güneşten koruma sağlamaktadır. Titanyum dioksit (TiO2) ve çinko oksit (ZnO) güneşten koruyucu ürün formülasyonlarından sıklıkla kullanılan fiziksel güneşten koruyucu kozmesötik maddelerdir. Bu maddelerin güneşten koruyucu etkinlikleri parçacık boyutlarının azalması ile artmaktadır. Bu amaçla son yıllarda mikronizasyon işlemi ile nanometre boyutunda TiO2 ve ZnO hazırlanmaktadır. Spesifik fiziksel bir işlem olan mikronizasyon genellikle yüksek hızda öğütme ile yapılır.
İlaç endüstrisinde renk maddesi ve beyaz pigment olarak kullanılan TiO2 ve ZnO boyutsal olarak 200-300 nanometredir ve UV ışınlarını süzücü etkileri düşüktür. Bu materyaller görünür ışıkta opaktır ve deride beyaz renk oluşturur; ancak mikron inceliğinde (microfine) veya ultra incelikte (ultrafine) TiO2 ve ZnO, daha ufak parçacık boyutuna sahiptir, görünür ışıkta saydamdır ve yüksek güneşten koruyucu özellik sergiler.
TiO2 ve ZnO’nun nanoboyuttaki parçacıkları cilt üzerine daha iyi yayılım gösterip, şeffaf olmasından dolayı kozmetik olarak kabul edilebilirlikleri de yüksektir. Yapılan bir çalışmada ZnO nanopartiküllerinin etkinlikleri incelenmiş ve 24 saatlik süre sonunda in vitro olarak ZnO nanopartiküllerin epidermisteki hem yeri hem de miktarı belirlenerek, hazırlanan formülasyonun 24 saat güneşten koruyucu etkili olduğu söylenmiştir.
Yeni yaklaşımlar…
Yakın zamanlarda yapılan bir çalışmada, güneşten koruyucu ajan olan oktil-metoksi-sinamatın (OMS)’nin ortalama parçacık boyutu 250 nano-metre olan katı lipit nanopartiküllere enkapsülasyonu sonucu, deride OMS’nin etkinliğinde ve mevcudiyetinde artış olduğunu gösterilmiştir. Katı lipit nanopartiküller, deri yüzeyinde film oluşumu ve uygulama bölgesinin etkili bir şekilde kaplaması nedeniyle stratum korneumda su tutulumunun artmasıyla beraber cilt nemlenmesi üzerine doğrudan etki ederler ve kapsüle ettikleri maddelerin penetrasyon seviyelerini arttırırlar. OMS ile yapılan bu çalışmada güneşten koruyucu etki artışının hem OMS hem de katı lipit kaynaklı yani kombine bir etki olduğu söylenmiştir.
Son yıllarda yapılan araştırmalar incelendiğinde polimerik ve lipit yapılı mikro ve nanopartiküllere yüklenen fiziksel ve/veya kimyasal güneşten koruyucu maddelerin emilimi, derinin alt katmanlara geçişi, gözenekleri tıkamasının yok denecek kadar azalttığı ve etkinliğinin arttırıldığı bildirilmiştir. Sonuç olarak kozmetik-dermokozmetik endüstrisi gelişimini sürdürmekte. Herkese güzel bir yaz diliyorum, Özellikle bu aylarda, Doktorunuza ve Eczacınıza danışarak aldığınız güneşten koruyucu ürünlerinizi kullanmayı unutmayın J
Kaynakça
[1] M. Üner. Bölüm 6: Yüze ve vücuda uygulanan dermakozmetik/kozmesötik ürünler-Güneşten koruyucu madde ve ürünler. Dermakozmetik/Kozmesötik Madde ve ürünler içinde (Ed. Y. Yazan), 2016,77-89.
[2] A. Hameed, et al. Scope of Nanotechnology in Cosmetics: Dermatology and Skin Care Products, Journal of Medicinal and Chemical Sciences, 2019 (2) 9-16.
