Türkiye ilaç sektörüne yönelik Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD) ve Avrupa İlaç Endüstrileri ve Birlikleri Federasyonu (EFPIA) desteğiyle IQVIA tarafından hazırlanan “Türkiye İlaç Sektörü Raporu 2024” yayımlandı. Şule Akbil direktörlüğünde Züleyha Cebeci’nin danışmanlığında hazırlanan rapor Türk ilaç sanayisi hakkında önemli bilgileri ortaya koyuyor.
Rapora göre Türkiye’de ilaç pazarı büyüyor. Ama bu büyümeden eczacı nasıl oluyorsa faydalanamıyor. Çünkü eczacının ilaç satışından elde ettiği kâr oranları çok düşük. Eczacılar 328 TL’ye kadar olan ilaçlar için yüzde 28 kâr, 328-657 TL’ye kadar olan ilaçlar için yüzde 18 kâr, 657 TL üstünde kalan ilaçlardan ise sadece yüzde 13 kâr elde edebiliyor. Böylesine düşük kârların hiçbir sektörde olmadığı aşikâr iken eczacıya bu rakamların reva görülmesi anlaşılır gibi değil.
TÜRKİYE SAĞLIK HARCAMALARINDA EN SONLARDA
Tekrar rapordaki bilgilere dönecek olursak; OECD ülkelerinde kişi başına düşen cari sağlık harcamalarına bakıldığında, 12.742 dolar ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ilk sırada yer almakta. ABD’yi sırasıyla İsviçre, Norveç, Almanya ve Avusturya takip etmekte. Türkiye, 1.660 dolar ile kişi başı cari sağlık harcaması en düşük olan ülkelerden birisi durumunda. Bir diğer önemli gösterge olan cari sağlık harcamalarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payına bakıldığında, ABD %16,5 ile en yüksek orana sahip. 38 OECD ülkesinin ortalaması %9,3 olurken, sağlık harcamalarına GSYH’den en düşük payı ayıran ülke %3,7 ile Türkiye olmuş.
İLAÇ HARCAMASI BÜYÜKLÜĞÜ
Sağlık harcamalarında olduğu gibi, kişi başına düşen ilaç satışlarında ilk sırada yer alan ABD’de 2023 yılında kişi başı 2142 dolar ilaç satışı gerçekleşmiş ve ilaç satışlarının GSYH içindeki payı %2,7 olmuştur. Birim nüfustaki ilaç satışlarında önde gelen diğer ülkeler İsviçre, Kanada, Almanya ve Avusturya’da 2023 yılında kişi başına düşen ilaç satışı 750 doların üzerinde gerçekleşirken, OECD ortalaması 528 dolar olmuş. Türkiye, 119 dolar ile Meksika ve Kolombiya’nın ardından kişi başı ilaç satışlarının en düşük gerçekleştiği OECD ülkesi konumundadır.
İLAÇ PAZARI BÜYÜKLÜĞÜ
Rapordaki bilgilere göre; ABD en büyük ilaç pazarına sahip ülke olup küresel ilaç pazarının % 45’ini oluşturmaktadır. ABD’yi 160,8 milyar dolar ile Çin takip ederken, Türkiye 10,3 milyar dolarlık ilaç pazarı büyüklüğü ile 19. sırada yer almış. Türkiye ilaç pazarı 2023 yılında yerel para birimine göre %90,4 büyürken dolar bazında kaydedilen büyüme %32,7 olmuş. 2023 yılında önceki yıla göre en hızlı büyüme gösteren pazar Türkiye olurken Türkiye’yi %22,9 büyüme oranı ile Polonya ve %22,2 büyüme oranı ile Meksika takip etmiş. Türkiye’nin 2023 yılında ilaç pazarı büyüklüğü ise 10,3 milyar dolar. Türkiye, ilaç pazarı büyüklüğü sıralamasında Yunanistan, Portekiz gibi ülkelerin önünde yer alırken, nüfus bakımından daha benzer olduğu Almanya, Fransa gibi ülkelerin gerisinde kalmakta. Türkiye ilaç pazarı, 2023 yılında eczane kanalında 207 milyar TL, hastane kanalında 25 milyar TL satış değerine ulaşmış. Denetlenmeyen satış tahminleri de dahil edildiğinde, Türkiye’de toplam ilaç pazarı 2023 yılında lokal para biriminde önceki yıla göre %90 artış kaydederek yaklaşık 244 milyar TL büyüklüğe ulaşmış. 2023 yılında Türkiye ilaç pazarının kutu ölçeğinde %88’ini, değer ölçeğinde ise %57’sini yerli üretim ilaçlar oluşturmuştur.
TÜRKİYE İLAÇ SEKTÖRÜ İHRACATINDA ÖNDE GELEN ÜLKELER
Rapora göre; Türkiye 2023 yılında Ortadoğu, Asya ve Avrupa ülkeleri ağırlıkta olmak üzere 179 ülkeye toplam 2,2 milyar dolar ilaç ihracatı gerçekleştirmiş. Türkiye’nin ilaç ihracatı yaptığı ülkeler arasında 458 milyon dolarla Güney Kore ilk sırada yer alırken, diğer önde gelen ülkeler Macaristan, Gürcistan, Irak, Polonya, İran, Azerbaycan, Kıbrıs, Kazakistan ve Özbekistan’dır. Türkiye’nin ilaç ihracatı yaptığı ilk 10 ülke, ilaç ihracatının %58’ini oluştururken, ilk 20 ülkenin payı %72 olmuş.
