ECZ. ADİLE ÖZDAĞ
Maliyet verileri değerlendirildiğinde, yaşanabilecek halk sağlığı problemleri sıralandığında, ülke ekonomisindeki payı düşünüldüğünde, OTC’nin yeri eczanelerdir.
Dünya ilaç pazarının yaklaşık yüzde 15’i OTC ürünlerini kapsamakta. Dünyada 100 milyar doları ayar bir pazara sahip olan OTC, Türkiye’de büyüme eğilimindeki 3. Pazar konumunda. OTC pazarının Türkiye’deki Pazar payı 5 yıl sonra 10 milyar doları bulabilir.
OTC denilince; ülkeden ülkeye değişen uygulamalar, reçetesiz- kontrolsüz satış, düzenleyici ve kanuni sınırlara ihtiyaç duyan, kamu maliyetini belirli sınırlarda tutmanın bir yolu ve özel sektörde gelişilin bir yolu akla gelmekte. Ancak; OTC’de olmazsa olmaz bilimsel kriterler; etkinlik, güvenlik ve kalitedir.
İdeal OTC; düşük toksisite ve minimum ters etki riski olacak şekilde güvenlik, Onaylanan endikasyonlarına dahil edilen durumlar için sağlanan ve kanıtlanan etkinlik, Basit ve kolay uygulanabilir doz programı, Zarar, bağımlılık ve diğer istenmeyen etki (karşı koyma) potansiyeli bulunmaması, faydalı farmakokinetik ve farmakodinamik profiller, çabuk emilme, çabuk etki, çabuk itrah ve minimum toksisite potansiyeli, doza bağlı kinetik bulunmaması, geniş tedavi aralığı, bireyler arasında farklılığın az olması, düşük oranda istenmeyen etki/yan etki olasılığıdır.
OTC’de tek adres: Eczane
Eczacılar, multidisipliner eğitim anlayışı ile yetişmiş bir meslek grubunu oluşturmakta (Farmakoloji, Anatomi, Fizyoloji, Fitoterapi, Farmakognozi…vs. birlikte alan tek meslek). En kolay ulaşılan sağlık birimi (Randevu Yok, Muayene Ücreti Yok), en yaygın (Sayı ve Dağılım) meslek grubu olarak Türkiye’nin en ücra köşesine dahi hizmet götürmekte. Ve en önemlisi halk sağlığına bakışı: Eczacı her şeyden önce ‘Sağlık Çalışanı’ olarak hareket eder, etmelidir. Ticari kaygıları ön planda tutan satıcı zihniyeti, halk sağlığında onarılmaz yaralar açabilir. Danışman Eczacı modeli ile hizmet verilmeli, mesleki etik en önemli nokta olarak görülmelidir.
OTC’ye bakış…
ABD’de ölüm sebepleri arasında üst sıralarda bilinçsiz ilaç kullanımı yer alıyor. Gelişmekte olan ülkelerde market kanalı OTC kullanımı ile ortaya çıkan maddi kayıp 15 milyon $’a yaklaşmaktadır. İlaç zehirlenmeleri, advers olay bildirimleri, ilaç etkileşim yaşanma oranı %35 (toplam kullanıcı sayısı üzerinden).
İspanya, Fransa ve İtalya’da kabul edilen OTC yasası; OTC sadece eczanede sınırlı, OTC uzmanı eczacı, OTC’de reklam serbest, yönlendirilen alan sadece eczane…
Reklamın serbest olması; algıyı yönetmemizi kolaylaştırır, eczane kanalına yönelimi sağlar. Reklamda belirli sınırlar içerisinde hareket edilmedir. Eczacı ve eczane işaret edilmelidir.
Eczane yönetiminde OTC
Stok kontrolü, tanzim-teşhir çalışmaları, kategori düzenlemesi, maliyet hesaplamaları, mevsimsel hareketleri takip etme, yetkin ve yeterli insan gücü önemlidir.
Türkiye’de OTC, eczacının kontrolünde sadece eczanede olmalı. Bilinçli ilaç kullanımı geliştirilmeli. En önemli iş ortağı ‘eczacı’ olmalı. Eczacı, eğiten ve öğreten olmalıdır. OTC, devlet geri ödeme bütçesinden bağımsız olmalı.
Danışman eczacı
Bütüncül düşünme yetisi kazanmış, önceliği halk sağlığı olan, reçeteli/reçetesiz ilaç bilgisi olan, hasta takibi yapan, klinik eczacılık uygulamaları ile mesleki formasyonunu pekiştiren, 3-5 günlük, aylık kurslarla uzman kesilmeyen, bilginin ve faydanın peşinde olan kişi danışman eczacıdır.
Son olarak; maliyet verileri değerlendirildiğinde, yaşanabilecek halk sağlığı problemleri sıralandığında, ülke ekonomisindeki payı düşünüldüğünde, OTC’nin yeri eczanelerdir. OTC’nin uzmanı eczacıdır.
Hareket noktamız; eczacınız, en yakın sağlık danışmanınızdır. Bu gerçeği unutmamalı, unutturmamalıyız.
